Page 88 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

Test 5 Parçada Anlam TK TUR-032

1. Yunus Emre’nin yapılan araştırmalar bağlamında 1241-1321 yılları arasında yaşadığı kabul edilmektedir. Doğum yeri,
ölüm tarihi ve yeri tam olarak bilinmeyen Yunus Emre’nin kim olduğuna dair elimizde kısıtlı bilgiler olsa da döneminin en
başarılı şairlerinden olduğu aşikârdır. Yazdığı şiirlerinde tamamıyla halka hitap ederek yalın bir dil kullanmıştır. Başarılı
bir tasavvuf şairi olan Yunus Emre, günümüzün hâlâ en çok okunan ve bilinen şairlerindendir. Allah sevgisi, aşk, yaşama
sevinci, barış, ölüm gibi konuları sıkça işleyen Yunus Emre şiirlerini hece ölçüsü ile yazmıştır.
Buna göre aşağıdaki dörtlüklerden hangisi, Yunus Emre’nin şiirlerinde sıklıkla işlediği temalardan biriyle ilişkilen-
dirilemez?
A) Adımız miskindir bizim B) Yalancı dünyaya konup göçenler
Düşmanımız kindir bizim Ne söylerler ne bir haber verirler
Biz kimseye kin tutmayız Üzerinde türlü otlar bitenler
Kamu âlem birdir bize Ne söylerler ne bir haber verirler
C) Aşkın aldı benden beni D) Gezdim Halep’i Şam’ı
Bana seni gerek seni Eyledim ilmi talep
Ben yanarım dünü günü Meğer ilim bir hiçmiş
Bana seni gerek seni İlla edep illa edep

2. Gerçek şair; öncülük eden, çığır açan, yol gösterendir. Yahya Kemal, ilk şiirini yazdığı zaman devrinden çok ilerideydi.
Yeni şiire kapı aralayan ondan başkası değildi. Bugünün sanatçısı da yenilik peşinde koşmakla, yerleşik hükümlere karşı
çıkmakla aynı şeyi yapıyor, aynı yaratıcı yoldan gidiyor. Ahmet Haşim’in ve Yahya Kemal’in büyüklüğünü ancak çeyrek
asır sonra anlayabilmiş olanların genç şairlere dudak bükmelerinde şaşılacak ne var? Onlara aldanıp da yenilik arayışın-
dan vazgeçmesin kimse. Bu aldanış, şiirimiz için kötü olur.
Bu metinde aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?
A) Ahmet Haşim mi Yahya Kemal mi daha büyük şairdir?
B) Genç şairlere dudak bükenler kimlerdir?
C) Yeni şiirimize kim kapı aralamıştır?
D) Gerçek şairin nitelikleri nelerdir?

3. Kök Türk Kitabeleri Türkçenin bilinen yazılı ilk örnekleridir. 8. yüzyılın başlarında Orhun Vadisi’ne dikilen kitabelerdir.
Dönemin koşulları gereği taş anıtlara yazılmış metinlerden oluşur. Orhun Abideleri veya Orhun Yazıtları olarak da adlan-
dırılmıştır. Kök Türk alfabesiyle yazılan metinler, Türkçenin gramer yapısını ve bu yapının değişimiyle ilgili bilgileri içerir.
Türklerin devlet anlayışını ve yönetimini, kültürel unsurlarını, sosyal yaşamlarını ve folklorik unsurlarını içermesi açısından
oldukça önemlidir. Bölgede birçok yazılı belge olsa da içerikleri ve edebî nitelikleri açısından Tonyukuk, Kül Tigin ve Bilge
Kağan Kitabeleri daha çok ön plana çıkmaktadır. Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Yollıg Tigin yazmıştır. 1709’da Rus-
lara esir düşen İsveçli subay Strahlenberg (Ştranberk) tarafından dünyaya tanıtılmıştır. 1891’de Rus araştırmacı Radloff
(Radlof) kitabelerin üzerinde bilimsel araştırmalar yapmıştır. Danimarkalı Thomsen (Tomsın) 1893’te alfabeyi çözmeyi
başarmıştır. Günümüze kadar sayısız araştırmalara kaynak olan kitabeler üzerinde Muharrem Ergin, Talat Tekin gibi Tür-
kologlarımız da araştırma yapmışlardır.
Bu metinden Kök Türk Kitabeleri ile ilgili,
I. Hepsi Yollıg Tigin tarafından yazılmıştır.
II. Dünyaya Ruslar tarafından tanıtılmıştır.
III. Türklerin devlet anlayışı ve yaşayışları hakkında bilgiler içerir.
IV. Haklarında birden çok bilim insanı çalışma yapmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III ve IV

86