Page 116 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

3. Bölüm Parçada Anlam TK TUR137

Düşünceyi Geliştirme Yolları Karşılaştırma: Aralarında değişik yönlerden ilişki kurulabile-
Yazarlar, düşüncelerini daha iyi anlatabilmek için örnekleme, cek iki varlık, iki kavram arasındaki benzerlik ve karşıtlıkları
tanımlama, tanık gösterme, benzetme, karşılaştırma, sayısal birlikte incelemedir. Burada amaç, kavramın başka kavram-
verilerden faydalanma gibi bazı yöntemler kullanır. Bu yön- lardan farklı ya da ortak yönlerini ortaya koyarak onun belir-
temlere düşünceyi geliştirme yolları denir. Şimdi bu yolların gin özelliklerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır.
ne olduğunu detaylı bir şekilde inceleyelim: Benzetme: Bir varlığın ya da kavramın başka bir varlık veya
kavrama ait özelliklere benzetilerek aktarılmasıdır.
Tanımlama: Bir kavramın, varlığın ya da olayın kendine özgü Tanık Gösterme (Alıntı Yapma): Bir düşünceyi savunmak, ispat-
nitelikleriyle anlatılmasıdır. Tanımlama cümleleri “Bu nedir?” lamak ya da desteklemek için yazarın, kendisiyle aynı gö-
sorusuna yanıt verir. rüşte olan herhangi bir kişiye ait bir sözü veya yazıyı kendi
Örnekleme: Ele alınan konunun, düşüncenin daha anlaşılır yazısında kullanmasıdır.
hâle gelmesi için kullanılan bir yöntemdir. Anlatılan konu ve Sayısal Verilerden Faydalanma: Paragrafta ele alınan düşünceyi
düşünceyle ilgili somut örnekler sıralanarak okurun konuyu kanıtlamak, inandırıcı kılmak için yazarın araştırma ve anket
daha kolay anlaması sağlanır. sonuçları, istatistiksel bilgiler ve sayısal verileri yazısında kul-
lanmasıdır.
Etkinlik-1
Aşağıdaki parçalarda düşünceyi geliştirme yollarından hangilerinin kullanıldığını tespit edip uygun kutucuğu işaret-
leyiniz.

a. Dünya klasiklerinin birçoğu aynı konuyu ele alır, işler ama c. Toroslar, Çukurova’nın bereketli topraklarını İç Anado-
bunlardan hiçbiri diğerine birçok yönden benzemez. Her lu’nun bozkırından ayırır. Çukurova’yı at nalı biçiminde ku-
klasik yapıtın ayrı bir havası, ayrı bir üslubu vardır. Bu ya- şatmış bir duvardır sanki. Ovadan bakılınca çelikten dev
pıtları bize sevdiren, belki de onların “başkalarına benze- bir testere ağzını andıran tepeler, yaz kış ışıl ışıldır. Toros-
memesi”dir. Söz gelimi “Romeo ve Jülyet” ve “Ferhat ile lar öylesine sarp ve yüksektir ki kolay kolay geçilmez.
Şirin”de konu aşktır ama bu yapıtların ikisi de “aşk”ı konu
edinen başka yapıtlara hiç mi hiç benzemez. Örnekleme
Benzetme
Örnekleme Karşılaştırma
Benzetme Tanık gösterme
Karşılaştırma
Tanık gösterme
d. Nurullah Ataç’ın asıl önemi eleştirmenliğinden değil, Türk-
çenin düzyazı dili olarak kurulması yolunda harcadığı ça-
b. Ülkemizde günde 25 bin ton, yılda 9,2 milyon ton ekmek badan gelir. O da farkındadır bunun: “Eleştirmen bir öldü
üretilmektedir. Bu oranlar günde 101 milyon, yılda 37 mil- mü bir daha kimse anmaz onu.” der. Ama öte yandan: “Bir
yar ekmeğe denk gelmektedir. Buna karşılık günde 95 mil- şey kalmayacak mı benden?” sorusuna şu alçakgönüllü
yon ekmek tüketilirken 6 milyon ekmek israf edilmektedir. cevabı verirken gerçek öneminin nereden geldiğini de be-
Yıllık olarak da 2,1 milyar ekmek israf edilmektedir. Ekmek lirtir: “Bugün bu ülkede bir dil kuruluyor, o yapıda benim
israfı sebebi ile yıllık ekonomik kaybımız, dünya birincisi ol- de bir taşım vardır. Ancak görünmeyen, kimsenin gözüne
duğumuz un ihracatından elde ettiğimiz gelire eş değerdir. çarpmayan, ta gerilerde bir taş.”

Benzetme Örnekleme
Karşılaştırma Benzetme
Tanımlama Tanık gösterme
Sayısal verilerden faydalanma Tanımlama

114