Page 110 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

3. Bölüm Parçada Anlam TK TUR135

Anlatım Biçimleri
Her yazının özelliğine göre bir anlatım biçimi kullanılır. Böylece anlatılacakların insanlar tarafından daha etkili ve somut bir
şekilde anlaşılması sağlanır. Anlatım biçimler dört tanedir.

Açıklayıcı Anlatım: Okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla yazılan yazılarda kullanılan anlatım biçimidir. Açıklayıcı anlatımda her-
hangi bir varlık, kavram, durum ya da olayla ilgili olarak okura öğretici bilgi verilir. Bu tür yazılarda sade, anlaşılır bir dil kullanılır.
Örnek:
Örnek:
Arkeolojik kazılar ve bulunan tabletler incelendiğinde, parfümün tarihçesinin Eski Mezopotamya, Pers, Roma ve Çin medeni-
yetlerine kadar uzandığı görülür. Hatta bir tablette yazılanlara göre, tarihteki ilk parfüm üreticisinin MÖ 1200’lü yıllarda Babil
Antik Kenti’nde yaşamış olan Tapputi adında bir kadın kimyacı olduğu söylenebilir.

Tartışmacı Anlatım: Bir düşünceyi değiştirmek ya da çürütmek amacıyla başvurulan anlatım biçimidir. Düşünceyi geliştirme
yollarından örnekleme, karşılaştırma, tanık göstermeden yararlanılarak savunulan düşüncenin niçin doğru olduğu ya da olma-
dığı açıklanır.
Örnek:
Örnek:
Bazıları, ben kendim için yazıyorum, diyor. Bu söz kadar bana saçma gelen pek az söz var. Bir sanatçı, bir yazar hiç okunma-
mak için yazar mı? Kendi düşüncelerini açıp açıp okumak için eser kaleme alır mı? Böyle bir şey elbette mantıklı değil. Her
yazar, okunmak ister ve çok kişi tarafından okunsun diye yazmak zahmetine katlanır.

Öyküleyici Anlatım: Yaşanmış ya da yaşanabilecek bir olayın yer, zaman ve kahraman unsurlarına bağlı olarak kaleme alındığı
anlatım biçimidir. Öykülemede, olaylar belli bir sıra içinde ve hareketli olarak anlatılır. Bu bakımdan öyküleme, sözcüklerle film
yapmak gibidir.
Örnek:
Örnek:
Refik Bey, yokuşun yarısına gelince şöyle bir durdu, etrafına bakındı. Camları tozlu, küçücük mahalle bakkalının karşısındaki
yangın yerinin arkasından deniz görünüyordu. Mendiliyle terini kuruladı. Yıllardan beri her akşam işinden dönerken burada
bir iki dakika kadar mola verir, uzaktan görünen denize, gemilere gözü takılır, yorgunluğunu biraz olsun giderdiğini anlayınca
yokuşun ikinci yarısını çıkmaya hazırlanırdı.

Betimleyici Anlatım: Anlatılanları okuyucunun zihninde canlandırmak amacıyla başvurulan anlatım biçimidir. Betimleme, bir
anlamda sözcüklerle varlıkların resmini yapmaktır. Betimlemede duyu organlarımızla ilgili ayrıntılardan (işitme, koklama vb.)
özellikle de görsel ögelerden fazlaca yararlanılır.
Örnek:
Örnek:
O yıl dağlara güz erken geldi. Önce gökyüzüne doğru uzanan yüksek kenarlarda kırmızı ve sarı yapraklar, sert rüzgârla düştü.
Don onlara dokunmuştu. Güneş, kehribar rengine döndü ve ağaçların arasından çukura doğru ışıklar gönderdi. Hurmaları
kırmızıya çevirdi, kavak yapraklarının kenarında sarı süsler oluşturdu.

Etkinlik-1
Aşağıdaki paragraflarda hangi anlatım biçimlerinin kullanıldığını belirleyip paragrafların altına yazınız.

a. Uzun boylu, oldukça zayıf, soluk benizli, sarışın bir gençti. Geniş alnını çevreleyen saçları seyrelmiş görünüyordu. Yeşil
hareli gözlerinin altı torbalanmış, alnındaki kırışıklıklar derinleşmişti. Sivrice burnunun kanatları yüzüne bir çocuksuluk
katsa da yılların onu yıprattığı şakaklarındaki beyazlıklardan açıkça görülüyordu.

108