Page 16 - T.C. INKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK SB

MAVİ GÖZLÜ ÇOCUK: MUSTAFA - II

5.
Mustafa, okul çağına gelince Zübeyde Hanım ve Ali Rıza Bey’in arasında eğitimi
hakkında görüş ayrılığı ortaya çıkar. Mustafa Kemal 1922’de bir gazeteye verdiği
röportajda:
“Çocukluğuma dair ilk hatırladığım şey, mektebe gitmek meselesine aittir. Bundan
dolayı annem ve babam arasında şiddetli bir mücadele vardı. Annem, ilahilerle mektebe
başlamamı ve mahalle mektebine gitmemi istiyordu. Gümrükte memur olan babam, o
zaman yeni açılan Şemsi Efendi’nin mektebine devam etmeme ve yeni usul üzerine okumama
taraftardı. Nihayet babam işi mahirane surette halletti: Evvela geleneklere göre bir merasim ile mahalle
mektebine başladım. Bu suretle annemin gönlü yapılmış oldu. Birkaç gün sonra da mahalle mektebinden çıktım.
Şemsi Efendi Mektebine kaydedildim. Az zaman sonra babam vefat etti.”

Mehmet Işık, Her Yönüyle Atatürk, s.23- 24. (Düzenlenmiştir.)
Buna göre;
I. Ali Rıza Efendi, daha çağdaş bir eğitimden yanadır.
II. Hem annesi hem de babası eğitime önem vermektedir.
III. Zübeyde Hanım, geleneklere bağlı eğitim ve öğretimden yanadır.
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III

6. On dokuzuncu yüzyılda Osmanlı Devleti’nin sınırları içinde merkezî denetimden uzak olan eğitim ve öğretim kurumları
kendi amaçları doğrultusunda farklı bir müfredat uygulamaktaydı. Osmanlı topraklarında dinî ağırlıklı eğitim veren med-
reseler daha yaygındı. Ayrıca çağdaş metotlarla eğitim veren okullar da faaliyet göstermekteydi. Diğer yandan azınlıkların
kendi kültürlerini yaşatmak için kurdukları azınlık okullarının yanında yabancı devletlerin Osmanlı Devleti’nden elde ettik-
leri ayrıcalıklar sayesinde açtıkları okullar da eğitim ve öğretim vermekteydi. Bu okullar içerisinde sadece çağdaş anlam-
da ders veren eğitim kurumları Maarif Nezareti (Eğitim Bakanlığı) tarafından denetlenmekteydi. Osmanlı eğitim sistemi
içerisinde devlet tarafından desteklenen ve parasız olan askerî okullar çağdaş anlayışa dayalı, pozitif bilimleri ölçü alan
eğitim ve öğretim faaliyetleri yürütmekteydi.
Buna göre Osmanlı eğitim sistemiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenebilir?
A) Eğitim ve öğretimde birlik yoktur.
B) Islahatlar okulların modernleşmesinde etkili olmuştur.
C) Mevcut yönetim yapısı eğitim faaliyetlerine katkı sağlamıştır.
D) Çağdaş metotlarla eğitim veren okullar sayıca daha fazladır.

7. Bugünkü Yunanistan sınırları içerisinde yer alan Selanik, 19. yüzyılda Rumeli’de bulunan bir Osmanlı kentiydi. İşlek bir
limana sahip olan Selanik, Osmanlı’nın Batı ile olan ticaretinde önemli bir yere sahipti. Ayrıca Selanik diğer önemli
Osmanlı şehirleri olan Üsküp, Belgrat, Manastır ve İstanbul’a demir yolu ile bağlanmıştı.
Buna göre Selanik şehrinin Mustafa Kemal’e;

I. Batı kültürünü yakından tanıma,
II. Askerlik mesleğini tercih etme,
III. Evrensel bir lider olma
durumlarından hangileri üzerinde etkilediği söylenebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III

14