Page 103 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

3. Bölüm
Parçada Anlam

Paragrafın Yapısı
Paragraf Oluşturma
Paragrafı oluşturan cümleler, belli bir anlam bütünlüğü ve düzen içindedir. O nedenle her yazıda olduğu gibi bir paragrafın da
giriş, gelişme ve sonuç bölümü vardır. Metin oluşturma sorularında bu bölümleri göz önünde bulundurmamız gerekir.

1. Giriş Bölümü
Bir paragrafta, konunun ana hatlarıyla ortaya konduğu bazen de ana düşüncenin verildiği bir ya da birkaç cümlelik bölümdür.
Paragrafın giriş cümlesinde kendinden önce başka bir cümle olduğunu düşündüren sözcük ve ifadelere (bunun gibi, bunun
yanı sıra, işte böylece, yine de, ancak, ama, bundan ötürü, bu yüzden vb.) yer verilmez.

2. Gelişme Bölümü
Giriş bölümünde ortaya konan konunun açıklandığı bölümdür. Yardımcı düşünceler bu bölümde yer alır. Düşünceyi geliştirme
yollarından (örnekleme, tanık gösterme, karşılaştırma...) yararlanılır.

3. Sonuç Bölümü
Giriş bölümünde ortaya konan, gelişme bölümünde açıklanan konu; paragrafın bu bölümünde sonuçlandırılır. Bir anlamda,
bu bölümde ileri sürülen düşünceler özetlenir. Sonuç bölümünde “nitekim, dolayısıyla, yani, özetle, bundan dolayı, anlaşıldığı
gibi, kısaca, öyle ki, son olarak, demek ki, aslında” gibi ifadelere yer verilebilir.
Metin oluşturma sorularında paragrafı oluşturan cümlelerinin sırası karıştırılarak verilir ve bizden bu cümleleri anlamlı bir bütün
oluşturacak şekilde sıraya koymamız istenir. Bazen de hangi cümlenin paragrafın giriş cümlesi ya da sonuç cümlesi olabi-
leceği sorulur. Sıralama sorularını cümlelerin hepsi okunmadan soruyu çözülmemeliyiz. Sıralama sorularında ilk önce giriş
cümlesini bulmalıyız. Daha sonra diğer cümleleri olayların oluş sırası ya da mantık sırasına göre sıralamalıyız.
Örnek:
Örnek:
I. Bu nedenle de dönmeyi bıraktıktan sonra bir süre daha başımız döner.
II. Bu yarım daire kanallarında “endolenf” denen bir sıvı bulunur.
III. Kulağımızda bulunan yarım daire kanalları, vücudumuzun hareket sistemiyle ilişkilidir.
IV. Durduğumuzda ise bir süre daha bu hareketine devam eder.
V. Kendi etrafımızda döndüğümüzde endolenf denen bu sıvı yavaş yavaş hareket etmeye başlar.
Yukarıdaki numaralanmış cümleleri anlamlı ve kurallı olacak şekilde sıralayınız.
Çözüm:
Çözüm:
Bu tip sorularda ilk önce verilen cümleleri okuyup giriş cümlesini bulmaya çalışmalıyız. Giriş cümlelerinde kendinden önce bir
şeyler söylenmiş hissi olmayacağı için “bu nedenle, ise ve bu sıvı” gibi bağlayıcı ögelere sahip “I, II, IV ve V” numaralı cümleler
giriş cümlesi olamaz. Doğal olarak “III” numaralı cümlenin metnimizin giriş cümlesi olduğu görülüyor. II numaralı cümle, III
numaralı cümleyi anlam bakımından tamamladığı için III numaralı cümlenin ardından gelmelidir. Diğer cümleleri de anlam ve
mantık akışı içinde birbirine bağladığımızda doğru sıralama III-II-V-IV-I şeklinde olur.

Paragraf Tamamlama
Bu sorularda paragrafın başında, ortasında ya da sonunda boşluk bırakılır. Seçeneklerde verilen cümlelerden uygun olanın
paragrafa yerleştirilmesi istenir. Bu tür sorularda paragrafa eklenecek cümlenin diğer cümlelerle konu ve biçim bakımından
uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.
Paragraf tamamlanırken şunlara dikkat etmek gerekir:
• Paragrafın başına cümle eklenecekse cümle giriş cümlesi özelliği taşımalı ve kendinden sonraki cümle ile anlam bakımın-
dan uyumlu olmalıdır.
• Paragrafın ortasına cümle eklenecekse boş bölümün öncesi ve sonrasına anlamca uyum sağlayacak seçenek seçilmelidir.
• Paragrafın sonuna cümle eklenecekse bu cümle yazıyı bir sonuca bağlamalı ve kendinden önceki cümleyle de anlamca
uyumlu olmalıdır.

101