Page 93 - 7..SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

3. Bölüm
Parçada Anlam

Dil ve Anlatım Özellikleri
Bir metnin, “üslup” ve “içerik” olmak üzere iki yönü vardır. İçerik; metnin konusu, ana düşüncesi, yardımcı düşünceleri, olay-
lar vb. ile ilgilidir. Üslup ise metnin dil ve anlatım özellikleridir. Yazar düşüncesini daha iyi anlatmak için yazısında ikileme,
deyim, söz sanatları, örnekleme vb. anlatımlara yer verir. Ayrıca anlatacaklarına uygun bir anlatım tekniği seçip düşüncelerini
düşünceyi geliştirme yöntemleriyle destekler. İşte dil anlatımla ilgili sorularda yazarın düşüncesini anlatırken faydalandığı bu
unsurları belirlememiz ya da yazarın bu unsurlardan hangisini kullanıp kullanmadığını tespit etmemiz istenir.

Örnek:
Örnek:
Arı ve karınca gibi sosyal hayvan cinsleri, gerçekten de muhteşem yeteneklere sahiptir. Bazı hayvanlar vücut büyüklüklerine
göre oldukça iri olan beyinleri sayesinde, kendilerinden beklenmeyecek kadar ciddi ve şaşırtıcı işlerin üstesinden gelebiliyor.
Bunların belki de en ilginci, arıların peteklerinde kullandıkları hücreler ve bunların mimarisidir. Çünkü arıların oluşturduğu pe-
teğin her bir altıgeninin derinliği üç santimetre, duvar kalınlığı ise milimetrenin yüzde beşi kadardır. Bu kadar ince bir iş olan
petek üretimini binlerce farklı arı, her koşulda ve her üretimde eşit boyda yapmayı kolaylıkla başarıyor.
Bu metnin dil ve anlatım özelliklerinden bazıları şunlardır:
• Öznel ve nesnel ifadelere yer verilmiştir.
• Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
• Örneklemelerden yararlanılmıştır.
• Karşılaştırmaya yer verilmiştir.

Etkinlik-3
Akdeniz’in, kahramanlık yuvası sonsuz ufuklarına bakan küçük tepe, mini mini bir çiçek ormanı gibiydi. İnce uzun dallı badem
ağaçlarının alaca gölgeleri sahile inen keçi yoluna düşüyor. İlkbaharın tatlı rüzgârıyla sarhoş olan martılar, çılgın bağrışlarıyla
havayı çınlatıyordu. Badem bahçesinin yanı geniş bir bağdı. Beyaz taşlardan yapılmış kısa bir duvarın ötesindeki harabe, va-
diye kadar iniyordu. Bağın ortasındaki yıkık kulübenin kapısız girişinden bir ihtiyar çıktı. Saçı sakalı bembeyazdı. Kamburunu
düzeltmek istiyormuş gibi gerindi. Elleri, ayakları titriyordu. Gök kadar boş, gök kadar sakin duran denize baktı, baktı. “Hayırdır
inşallah!” dedi.
Bu parçanın dil anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangileri söylenebilir? Işaretleyiniz.

Öyküleyici anlatım kullanılmıştır. Nesnel anlatım tercih edilmiştir.
İkilemeye yer verilmiştir. Gözlem gücünden yararlanılmıştır.

Karşılaştırmaya başvurulmuştur. Örneklemelere yer verilmiştir.
Kişileştirmeye başvurulmuştur. Betimleyici ögelere yer verilmiştir.

Anlatım üçüncü kişi ağzıyla yapılmıştır. Benzetmeden yararlanılmıştır.

Etkinlik-4
Aşağıdaki metnin hikâye unsurlarını verilen alanlara yazınız.
Can, antik kentleri gezerken hep çok heyecanlanırdı. Böyle yerlerde bol bol düş kurar, kentteki yaşamı zihninde canlan-
dırmaya çalışırdı. Yine bir ağustos günü ailesiyle birlikte Efes Antik Kenti’ni geziyorlardı. Hava çok sıcaktı. Bir incir ağacı-
nın altında mola verdiler. Can, sırtını ağacın gövdesine dayadı. Hafif bir rüzgâr esiyordu. Kulaklarına yaprakların hışırtısı,
insanların ve kuşların sesleri geliyordu. Binlerce yıl önce burada olsa hangi sesleri duyardı acaba?
Olay :
Kişi :
Zaman :
Mekân :

91