Page 48 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

2. Bölüm Cümlede Anlam TK TUR105

Örnek:
Cümle Oluşturma / Cümle Birleştirme / Cümle Tamamlama Örnek:
1. Cümle Oluşturma “dostun - makbuldür - şeyin - her - yenisi - eskisi” sözcükle-
Bazı sorularda bizden karışık şekilde verilen sözcüklerden riyle kurallı bir cümle oluşturmak için öncelikle yüklemi tespit
kurallı ve anlamlı bir cümle oluşturmamız istenir. Bu sorular- edelim. Yargı bildirdiği için “makbuldür” sözcüğü cümlenin
da öncelikle yargı bildiren sözcüğün (yüklemin) belirlenmesi yüklemidir. Diğer sözcükleri de anlama ve biçim bakımından
gerekir, diğer sözcükler de yükleme bağlı olarak anlamlı bir uygun şekilde sıralarsak şu cümleye ulaşırız:
şekilde dizilir. Cümle oluşturulurken sözcüklerin anlam ve bi- “Her şeyin yenisi, dostun eskisi makbuldür.”
çim bakımından uyum içinde olmasına dikkat edilmelidir.

Etkinlik-1
Aşağıdaki tabloda karışık şekilde verilen sözcük gruplarını anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak şekilde sıralayınız.

Sözcük Grupları Sıralamalar
vicdanınızın - tutmayın - asla - uzak - sesini - kendinizden
1 2 3 4 5 6

yapılanlara - takındığı - gizlidir - insanın özgürlüğü - tavırda - kendisine karşı
1 2 3 4 5 6
çoğalır - insanların - çoğaldıkça- paraları - istekleri de
1 2 3 4 5
tek çaresi - tatmanın - paylaşmaktır - mutluluğu - onu
1 2 3 4 5

sayılırsın - belli - iyiliği - yaptığın- ettiğinde - kötülerden
1 2 3 4 5 6
yeni okyanuslar - gözden kaybetmeye - insan - cesaret etmedikçe - keşfedemez - kıyıyı
1 2 3 4 5 6
iyilik - er kişinin - iyiliğe - her kişinin - kârıdır - kötülüğe - iyilik
1 2 3 4 5 6 7
insanların- dertlerini- kalıcılığı yakalaması-çevresindeki-anlamayan-şairin- beklenemez
1 2 3 4 5 6 7

2. Cümle Birleştirme
Bazı sorularda bizden iki veya üç farklı cümleyi tek bir cümlede birleştirmemiz istenir. Bu tür soruları çözerken;
I. Cümlelerdeki anahtar sözcükleri belirlemeliyiz.
II. Cümleler arasında anlam ilişkisi var mı kontrol etmeliyiz. Şayet varsa cümleleri birleştirirken bu ilişkileri göz önünde bulun-
durmalıyız.
III. Birbirini destekleyen ifadeler var mı, dikkat etmeliyiz.
IV. Seçeneklerde cümlelerde yer alan ifadelerinin bütününü aramalıyız.

Örnekler:
Örnekler:
• 12 Hayvanlı Türk takvimi İskitler Dönemi’nden Türklerin Müslümanlığı kabulüne kadar geçen sürede kullanılmıştır.
• 12 Hayvanlı Türk Takvimi, Güneş yılı esasına göre hazırlanmıştır ve her yıl bir hayvanla temsil edilmiştir.
Yukarıda verilen cümleleri incelediğimizde “12 Hayvanlı Türk takvimi ile her yılın bir hayvanla temsil edilmesi” anlam yönünden
birbirini desteklemektedir. Ayrıca takvimin kullanım süresini belirtmesi açısından “İskitler Dönemi” ile “Müslümanlığın kabulü
dönemi” birbiriyle ilişkilendirilebilir. Bunları göz önünde bulundurarak iki cümleyi anlamca şu şekilde birleştirebiliriz:
Güneş yılı esasına göre her yılın bir hayvanla temsil edildiği 12 Hayvanlı Türk takvimi, İskitler Dönemi’nden başlayarak Türkle-
rin Müslümanlığı kabulüne kadar geçen sürede kullanılmış bir takvimdir.

46