Page 42 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE

2. Bölüm Cümlede Anlam TK TUR-089

Neden-Sonuç / Amaç-Sonuç / Koşul-Sonuç ve Karşılaştırma 2. Amaç-Sonuç Cümleleri
Cümleleri Bir eylemin hangi amaçla yapıldığını veya yapılmadığını bildi-
1. Neden-Sonuç Cümleleri (Sebep-Sonuç) ren cümlelerdir. “Maksat, gaye” anlamı taşıyan bu tür cümle-
Bir eylemin niçin yapıldığını ya da yapılmadığını yani eylemin ler “mek için, diye, üzere” gibi edatlarıyla kurulabilir ve eyle-
yapılma gerekçesini bildiren cümlelerdir. Bu cümlelerin yük- me sorulan “hangi amaçla” sorusuna cevap verir.
lemine neden, niçin sorularını sorduğumuzda yanıt alabiliriz. “Ahsen, hastalanmamak için düzenli ve dengeli besleniyor-
“Ahsen, düzenli ve dengeli beslenmediği için sık sık hastala- du.” cümlesinde Ahsen, hastalanmamak amacıyla düzenli
nıyordu.” cümlesinde Ahsen’in hastalanma sebebi düzenli ve ve dengeli beslenmektedir. (Ahsen, hangi amaçla düzenli ve
dengeli beslenmemesidir. (Ahsen, neden hastalanıyordu?) dengeli besleniyordu?)
Örnekler:
Örnekler:
“Yazılıdan zayıf aldığı için ders çalışıyor.” Fön: Amaç-sonuç cümlelerinde amacın gerçekleşip gerçek-
“Güzel öyküler yazabildiği için yarışmaya katıldı.” leşmediği belli değildir. Yukarıdaki cümlede Ahsen’in hasta-
“Bu yıl yeteri kadar yağmur yağmadığından tarlalardan mah- lanıp hastalanmadığı belli değil.
sul alınamadı.”
Örnekler:
“Yorgunluktan hemen uyudu.” Örnekler:
“Yazılıdan zayıf almamak için ders çalışıyor.”
Fön: Neden-sonuç cümlelerinde neden gerçekleşmiş sonuç “Büyük ödülü kazanayım diye yarışmaya katıldı.”
ise gerçekleşmiş ya da gerçekleşecektir. “Daha fazla mahsul alabilmek için tarlaları suladık.”
“Hasta olduğu için okula gelemedi.” cümlesinde iki eylem de “Dinlenmek üzere hemen uyudu.”
gerçekleşmiştir.

Etkinlik-1
Aşağıda verilen cümlelerdeki neden-sonuç, amaç-sonuç ilişkilerini örnekteki gibi yazınız.

Çiçekleri sulamak için bahçeye indi. Elektrik kesildiği için filmi izleyemedim.
amaç sonuç neden sonuç
1. Bilet bulamadığım için maçı izlemeye gidemedim. 7. Sağlıklı olmak için spor yapıyorum.

2. Çok düzenli olduğundan dağınıklığa katlanamıyor. 8. Hava sıcak olduğu için kombiyi kapattık.

3. Kardeşime hediye almak için oyuncakçıya gittim. 9. Eline geçen fırsatı değerlendirmek üzere çalışmaya başladı.

4. Yeterli zamanım olmadığından işi yetiştiremedim. 10. Yeni bir mahalleye taşınmak onu üzmüştü.

5. Kendimi yetiştireyim diye bol bol kitap okuyorum. 11. Kışın yakacak sıkıntısı yaşamamak için odun topluyor.

6. Biraz kafa dinlemek için şehir dışına çıktım. 12. Olanları anlatmak için beni aramış.

Örnekler:
3. Koşul-Sonuç Cümleleri (Şart - Sonuç) Örnekler:
Bir olay, durum ya da oluşun gerçekleşmesini veya gerçek- Ders çalışırsa yazılıdan zayıf almaz.
leşmemesini bir koşula (şarta) bağlayarak anlatan cümlelere Güzel öyküler yazdıkça ödül kazanabilirsin.
koşul – sonuç cümlesi denir. Türkçede koşul–sonuç ilişkisi Bizim takım iki maçı da alınca şampiyonluğu garantiler.
genellikle “–sa/ –se, –ınca / –ince, –dıkça / –dikçe” gibi ekler- Bu yıl yeteri kadar yağmur yağarsa tarlalardan daha fazla
le ya da “ama, yeter ki, üzere, bağlı” gibi sözcüklerle sağlan- mahsul alırız.
maktadır. Koşul cümleleri hangi şartla sorusuna yanıt verir.

40