Page 12 - 8.SINIF TEMEL KİTAP TÜRKÇE
P. 12

1. Bölüm                     Sözcükte Anlam                                                         TK TUR-012



            4. Çok Anlamlılık
            Sözcüklerin anlam genişlemesi yoluyla yeni anlamlar kazanmasına ve birden çok anlamda kullanılabilmesine çok anlamlılık denir.
            Örnekler:
            Örnekler:
            •  Geçen yıldan beri aradığım kitabımı dolabın içinde buldum.
              “Bulmak” sözcüğü, bu cümlede “kaybolan bir şeyi bulmak” anlamında kullanılmıştır.
            •  Bilim insanları bir kan grubunu başka bir kan grubuna dönüştüren yöntemi bulmuşlar.
              “Bulmak” sözcüğü, bu cümlede “varlığı bilinmeyen bir şeyi ortaya çıkarmak” anlamında kullanılmıştır.
            •  Hayat, okumakla anlam bulur.
              “Bulmak” sözcüğü, bu cümlede “anlam kazanmak” anlamında kullanılmıştır.

             Etkinlik-2

            “Çıkmak” sözcüğünün taşıdığı anlama göre, aşağıdaki cümlelerle anlamları örnekteki gibi eşleştiriniz.
            Cümleler                                              Anlamlar
              1.   Bu kumaştan bir palto çıkar mı?                  a.   Bitmek, büyümek, sürmek

              2.   Kazağın boyası tüm kıyafetlere çıktı.            b.   Gerçekleşmek

              3.   Kiracılarımız iki gün önce evden çıktılar.       c.   Talihine veya payına düşmek, isabet etmek, vurmak

              4.   Mart ayında ektiğimiz ekinler yeni yeni çıkıyor.  d.  Yerinden oynamak

              5.   İnsanın her gördüğü rüya çıkmaz ya!              e.   Yetişecek ölçüde olmak


              6.   Yapılan değişikliklerden herkes kârlı çıktı.      f.  Bir şeyin yukarısına doğru yürümek
              7.   Uzun, dik merdivenli bir yokuşu çıktık.          g.   Herhangi bir durumda olduğu anlaşılmak


              8.   Piyangodan büyük ikramiye abime çıktı.           h.   Bulaşmak

              9.   Buzdolabının tamirine iki bin lira çıktı.         ı.  Mâl olmak

              10.  Paten kayarken düşen çocuğun bileği çıktı.            Bulunduğu yeri bırakıp başka yere geçmek, taşın-
                                                                     i.
                                                                         mak, ayrılmak, ilgisini kesmek

             1.     e   2.        3.        4.         5.        6.         7.        8.         9.        10.

             Etkinlik-3
            Aşağıda verilen cümlelerdeki altı çizili sözcükler karşılarında verilen anlama uygun kullanıldıysa cümlenin başına “✔”
            yanlış kullanıldıysa “✘” işareti koyunuz.

                    1.  Pasaport işlerine karşı masadaki polis memuru bakıyor.      Bir işi yapmakla görevli olmak
                    2.  Baygınlığım kaç saat sürdü tam olarak bilmiyorum.           Zaman almak
                    3.  Lise yıllarında çektirdiği fotoğrafları masanın üzerine serdi.  Açarak yaymak veya döşemek
                    4.  Vakit neredeyse gece oldu ama dükkânlar hâlâ açıktı.        Engelsiz, serbest

                    5.  Şener, denizcilik hakkında derin bir bilgi birikimine sahipti.  Ayrıntılı
                    6.  Ceplerimi karıştırdım ama bozuk para bulamadım.             Göz atmak, araştırmak, incelemek
                    7.  Gençliğin sesini yetkililere duyurabilmek için çabalıyordu.  Kulağın duyabildiği titreşim, seda
                    8.  Bu kasvetli şehirde tam beş yıl kaldım.                     Oturmak, yaşamak

             10
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17