Page 9 - 8.SINIF TEMEL KİTAP T.C.İKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

1. ÜNİTE T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

UYANAN AVRUPA - SARSILAN OSMANLI - I

Düyûn-u Umumiye Avrupa’daki Gelişmeler Osmanlıya Etkileri
Osmanlı Devleti’nin dış ülkelere
olan borçlarını denetlemek amacıy-
la 1881-1928 yılları arasında faaliyet İstanbul’un fethi sırasında kullanılan 16. yüzyılın sonlarından itibaren bu
gösteren bir kurumdur. “Şahi” adı verilen toplar, Avrupalı krallar gelişmeye bağlı olarak Osmanlı Devle-
tarafından da kullanılmış, böylece feodal ti’nin karşısına güçlü Avrupalı Devletler
beylerin varlığına son verilerek Avru- çıkmıştır.
pa’da merkezî krallıklar güçlenmiştir.

15. yüzyılın sonlarına doğru Avrupalı- Coğrafi Keşifler sonunda Osmanlı hâ-
ların yeni kıtalar ve yeni yerleşim yerleri kimiyetindeki İpek ve Baharat Yolu ti-
keşfetmelerine verilen isimdir. Coğrafi careti zayıflamış, devletin gümrük ve
Keşifler sonrasında Avrupalılar denizcilik Coğrafi Keşifler ticaret gelirleri azalmıştır. Bu durum
alanında büyük bir gelişme göstermiş ve Osmanlı ekonomisini olumsuz etkile-
dünya ticaretinin merkezi, Akdeniz’den miştir.
Atlas Okyanusu kıyılarına kaymıştır.

İtalya’da başlayan ve kısa sürede tüm Osmanlı Devleti Rönesans hareketine
Avrupa’ya yayılan Rönesans hareketi ile ayak uyduramamış, bu alanlarda elinde
Avrupa’da bilim, sanat, heykel, edebiyat Rönesans tuttuğu üstünlüğü zamanla kaybetmiş-
ve resim alanlarında büyük gelişmeler ya- tir.
şanmıştır.

Almanya’da başlayan ve kısa sürede tüm Avrupa’da Reform sonucunda başla-
Reform hareketi Avrupa’da mezhep
savaşlarına neden olmuştur. Avrupa’ya yayılan Reform hareketi Ka- yan mezhep savaşları Osmanlı Devle-
tolik Kilisesi’ndeki düzenlemelere verilen Reform ti’nin batı yönündeki ilerleyişini kolay-
genel isimdir. Reform hareketi ile Avru- laştırmıştır.
pa’da skolastik düşünce tamamen yıkıl-
mış ve özgür düşünce egemen olmuştur.

Yeni Çağ’daki bu gelişmeler, Avru-
pa’da Aydınlanma Çağı’nı başlat- Fransa’da halktan kopuk ve eşitsizlik Fransız İhtilali, Osmanlıda azınlık is-
mış, bu dönemde Avrupa’da hem bi- üzerine inşa edilen baskıcı yönetime kar- yanlarının başlamasına neden olmuş
lim hem de düşünce alanında büyük şı çıkan isyandır. Bu isyanın sonucunda ve devletin dağılma sürecini hızlandır-
bir ilerleme yaşanmıştır. Fransa’da cumhuriyet ilan edilmiş, temel mıştır. Ayrıca yine Fransız İhtilali son-
hak ve özgürlükler yasal güvence altına Fransız İhtilali rasında Osmanlıda demokratikleşme
alınmıştır. İhtilal sonrasında her ulusun hareketleri başlamıştır.
kendi devletini kurması anlamına gelen
milliyetçilik akımı doğmuştur.

Buharlı makinelerin kullanılmasıyla insan Sanayi İnkılabı’na ayak uyduramayan
gücüne dayanan üretimin yerini maki- Osmanlı Devleti’nde dışarıdan gelen
nelerin almasıdır. İngiltere’de başlayan ucuz mallar ile yerli sanayi çökmüştür.
bu süreç kısa sürede Avrupa’nın geniş Osmanlı Devleti, sanayileşen Avrupa-
bir bölümüne yayılmıştır. Sanayi İnkıla- Sanayi İnkılabı lı devletlerin ham madde alıp mamul
bı sonrasında fabrikaların açılması ham ürün sattıkları bir açık pazarı hâline gel-
madde ve pazar ihtiyacını doğurmuş ve miştir.
sömürgecilik yarışı başlamıştır.

7