Page 63 - 7. SINIF TK SOSYAL BİLGİLER

2. ÜNİTE SOSYAL BİLGİLER

ISLAHATLARLA DEĞİŞEN OSMANLI KURUMLARI

Lale Devri’nin Özellikleri
➠ 1718 Pasarofça Antlaşması ile à Avrupa’yı daha yakından tanımak için bazı Avrupa başkentlerinde geçici elçilikler
başlayan ve 1730 Patrona Ha- açılmıştır. İlk geçici elçi Paris’e giden Yirmisekiz Çelebi Mehmet’tir.
lil İsyanı ile sona eren döneme à İlk kez çiçek aşısı uygulanmıştır.
Lale Devri denilmektedir. à İtfaiye teşkilatı kurulmuştur.
à Said Efendi ve İbrahim Müteferrika 1727’de ilk Osmanlı matbaasını kurmuşlardır.
➠ Tanzimat Fermanı’nın ilanı à İlk defa Yalova’da kâğıt, İstanbul’da ise kumaş fabrikası açılmıştır.
(1839) ile başlayıp I. Meşruti- à Çini atölyeleri açılmıştır.
yet’in ilanına (1876) kadar de-
vam eden döneme Tanzimat III. Selim Dönemi Islahatları
Dönemi adı verilmektedir. à Osmanlı Devleti’nde köklü yenilikler yapan ilk padişah III. Selim’dir. Yaptığı tüm yeni-
liklere Nizam-ı Cedid (yeni düzen) adı verilmiştir.
à Birçok Avrupa başkentinde sürekli elçilikler açılmıştır.
à Nizam-ı Cedid adıyla modern bir ordu kurulmuştur.
à Fransızca resmî yabancı dil olarak kabul edilmiştir.
à Birçok Batı dilinde yazılmış eser Türkçeye çevrilmiştir.
à İlk devlet matbaası kurulmuştur.
II. Mahmud Dönemi Islahatları
à Divan-ı Hümayun kaldırılıp yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur. (Yönetim)
à Devlet memurlarına fes, pantolon giyme zorunluluğu getirilmiştir. (Yönetim)
à Devlet dairelerine kendi resminin asılmasını zorunlu hâle getirmiştir. (Yönetim)
à Tımar sistemi kaldırılarak tüm memurlar maaşa bağlanmıştır. (Yönetim)
à İlk nüfus sayımı yapılmıştır. (Yönetim)
à İlköğretim zorunlu hâle getirilmiştir. (Eğitim - kültürel)
à İlk kez Avrupa’ya öğrenci gönderilmiştir. (Eğitim - kültürel)
à İlk Türkçe resmî gazete olan Takvim-i Vekayî çıkarılmıştır. (Eğitim - kültürel)
à 1826’da Yeniçeri Ocağı kaldırılarak (Vaka-i Hayriye Olayı) yerine Asakir-î Mansure-î
Islahat Fermanı, yabancı dev-
letlerin Osmanlı Devleti’nin iç Muhammediyye adlı yeni bir ordu kurulmuştur. (Askerî)
işlerine karışmasını önlemek ve Tanzimat Dönemi (1839-1876)
azınlıkların devlete bağlılığını à Tanzimat Fermanı ile devletin kötü gidişini durdurabilmek amacıyla siyasi, sosyal,
arttırmak için hazırlanmıştır.
askerî ve kültürel alanlarda yenilik yapılmıştır. Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839 yılın-
da Gülhane Parkı’nda okunarak ilan edilmiştir. Gülhane-i Hatt-ı Hümayunu adıyla da
bilinmektedir. Osmanlı Devleti’nde anayasal düzenin ilk aşamasını oluşturmaktadır.
Islahat Fermanı (1856)
İletişim ve Haberleşme Alanında Yapılan Islahatlar
à Posta Nezareti kuruldu. (1840)
à İlk telgraf hattı Kırım Savaşı’nda kullanıldı. (1854)
Ulaşım Alanında Yapılan Islahatlar
Islahat Fermanı’nın Tanzimat à İlk buharlı gemi İngiltere’den satın alındı. (1827)
Fermanı’ndan farkı, azınlıklara à Vapur seferlerini düzenlemek için Şirket-i Hayriye kuruldu. (1851)
veya gayrimüslimlere yeni hak- à İzmir-Aydın arasına ilk demir yolu hattı inşa edildi. (1856)
lar vermesidir. à İstanbul’u Avrupa’ya bağlayan demir yolu hattı açıldı. (1888)
Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar
à Mithat Paşa tarafından Memleket Sandıkları oluşturuldu. (1863)
à Memleket Sandıkları Ziraat Bankası’na dönüştürüldü. (1888)
Eğitim Alanında Yapılan Islahatlar
à Darüşşafaka Cemiyeti açıldı. (1863)
à Mekteb-i Sultanî (Galatasaray Lisesi) açıldı. (1868)

61