Page 9 - 6_SOSYAL_TK

1. ÜNİTE 6. Sınıf Sosyal Bilgiler

TOPLUMDAKİ ROLLERİM - BİZİ “BİZ” YAPANLAR

Sosyal Rollerin Zaman İçerisindeki Değişimi

Kişinin sahip olduğu statüler, toplum içerisindeki konumunu, varlığını, yerini belli
eder. Bu statülerden bazıları doğuştan kazanılmış, bazıları da sonradan edinilmiştir.
Yüzyıllar içerisinde rollerin yapısın-
da değişiklikler yaşanır. Doğuştan kazanılan statülerde kişinin becerisi ve yetileri, sahip olduğu donanımlar
önemli değildir. Kişi, doğuştan sahip olunan statüler için hiçbir çaba göstermez.
Kişinin kendi çabası ile elde ettiği statüler ise sonradan edinilmiştir. Bireyin emek
harcadığı, uğraştığı, zaman ayırdığı ve tüm bunların sonucunda kazandığı statüler-
dir. Örneğin kişinin meslek seçimi sonucunda sahip olduğu statü edinilmiş statüdür.
Statüler kişinin bulunduğu konum ve mekâna göre farklılık gösterebilir. Bir insan
sabah anne, hastanede doktor, yüzme kursunda sporcu rollerine bürünebilir.

Statüler bireylere bazı haklar sağ-
lar ve bu haklar da beraberinde
kişilere sorumluluklar yükler.
Kişiden sahip olduğu statüleri doğrultusunda beklenen davranışlara ise rol denir.
Kişilerin rolleri statüleri doğrultusunda değişir. Bazı roller zaman içerisinde kaybo-
labilir. Örneğin öğrencilik rolü kişinin büyüyüp yetişkin olmasıyla son bulur ve yeni
bir rol ortaya çıkar. Kişi artık seçtiği mesleğe göre bir role bürünür. Kişinin rolleri de
gruplara göre farklılık gösterebilir.

Bizi “Biz” Yapan Değerler

Belirli sınırlar içerisinde birlikte yaşayan; ortak dil, kültür ve tarihe sahip olan insan top-
luluğuna “toplum” denir. Toplumları bir arada tutan önemli değerlerden biri “birlik ve
beraberlik”tir. Bu birlik ve beraberliği oluşturan sosyal, kültürel, tarihî bağlar vardır. Bu
bağlar sayesinde toplumdaki bireyler arasında ilişkiler kurulur, ortaklıklar belirlenir, millî
değerlere bağlılık önem kazanır.

Sosyal bağ, toplumdaki bireyler arasında kurulan geçici ya da kalıcı ilişkilerdir. Kişinin
ailesiyle, arkadaşlarıyla, iş dünyası vb. alanlardaki kişilerle kurduğu ilişkiler sosyal bağ-
lara örnektir. Sosyal bağlar ne kadar güçlü olursa toplumun birlik ve beraberliği o de-
rece artar. Kültürel bağ ise bir toplumun geçmişten günümüze getirdiği dil, din, inanç,
gelenek, görenek vb. birlikteliğidir. Kültürel bağların temeli eski yüzyıllara dayanır ve ku-
şaktan kuşağa aktarılır. Bu bağlar zaman içerisinde değişebilir veya yeni kültürel bağlar
eklenebilir. Örnek olarak cenaze evine yemek gönderilmesi verilebilir. Aynı şekilde dinî
bayramlar da kültürel bağlardandır. Tarihî bağ da toplumların geçmişte yaşadığı olaylar
üzerine kurulan ortak duygu paylaşımıdır. Savaşlar, göçler, devrimler sonrasında top-
lumlarda oluşan duygu birlikteliğidir. 29 Ekim, 10 Kasım, 19 Mayıs gibi günler Türk milleti
için tarihî bir bağdır.

Bir toplumun kültürünü oluşturan tüm bu bağlar, dil aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarılır.
Dil sayesinde gerçekleşen kültürel aktarım toplumları ayakta tutan en önemli araçtır. Bu
nedenle kültürel aktarımın güçlü olabilmesi için bir toplumda tek bir dil konuşulması ve o
dile elden geldiğince sahip çıkılması çok önemlidir.

7