Page 112 - 7. SINIF TK SOSYAL BİLGİLER

5. ÜNİTE SOSYAL BİLGİLER

TOPRAKTAN ÜRETİR, TOPRAĞI YÖNETİRİZ

Toprağın Önemi
Selçuklularda toprağın mülkiyeti Tarih öncesi devirlerden günümüze kadar toprak, daima önemini korumuştur.
hükümdara, kullanım hakkı hal- Bazı sanayi ürünlerinin ham maddesi topraktır. Tarım, hayvancılık, ormancılık gibi
ka aitti. Bu toprağa mirî arazi birçok ekonomik faaliyet toprak sayesinde yapılmaktadır.
denilmekteydi.

Anadolu ve Mezopotamya Uygarlıklarında Toprağın
Yeri ve Önemi
Hititler: Toprak devletin mülkü idi. Bu toprakların vergi toplama hakkı komutan ve valilere verilmiş-
tir. Komutan ve valiler askerlerin masraflarını karşılamak şartıyla bu hakka sahip olabilmektelerdi.
Frigler: Friglerde de tarım ve hayvancılık çok önemli bir yere sahipti. Tarımı korumak amacıyla çok
sert yasalar yapılmıştır.
Sümerler: Tarım alanlarının korunması amacıyla “Urgakina Kanunları” uygulanmıştır.

Orta Çağ Avrupa’sında Toprağın Yeri ve Önemi

Avrupa’da derebeylik (feodalite) toplum yapısında halkın çeşitli sınıflara ayrılmasını da beraberin-
de getirmiştir. Halk; soylular, rahipler,burjuvalar ve serfler olmak üzere sosyal sınıflara ayrılmıştır.
Soyluların en üstünde yer alan derebeyler (senyör) toprak sahipleriydi. Serfler, toprakla birlikte
alınıp satılmaktaydı. Derebeyler, bu güçleri sayesinde devlet yönetiminde söz sahibi olmuşlardır.

Türkiye Selçuklu Devleti’nde Toprak Yönetimi
Toprağın bu denli önemli olması
Türkiye Selçuklu Devleti’nde ikta sistemi uygulanmıştır. Bu sistemde ikta sahipleri ile köylüler arasın-
devletlerin verimli arazilere sahip
olabilmek için birbirleriyle müca- daki ilişkiler belli yasalarla güvence altına alınmıştır. İkta sahipleri toprağın mülkiyetine sahip değildir.
Topraktan elde edilen vergi gelirlerini alırlardı. İkta hizmetinin devamlılığı sağlanabilirse babadan oğu-
dele etmesine sebep olmuştur.
la geçebilirdi.

Osmanlı’da Toprak Yönetimi
Osmanlı Devleti’nde ikta sistemine benzer bir uygulama olan “tımar sistemi” vardır. Bu sistemde top-
rağın mülkiyeti devlete, kullanım hakkı halka aittir. Devlet bu topraklarda denetim sağlayabilmek, ver-
gi gelirlerini toplayabilmek için memurlardan belli kişilere sorumluluk verirdi. Bu kişilere dirlik (tımar)
sahibi denilmiştir. Tımar sahipleri topraktan kazandıkları parayla devlete asker (cebelü) yetiştirmek
zorundaydı. Tımar arazisi gelirine göre has, tımar, zeamet olmak üzere üçe ayrılmıştı.

Cumhuriyet Yıllarında Toprak Yönetimi

Cumhuriyet yıllarında birçok alanda olduğu gibi tarımı geliştirmek için de çalışmalar yapılmıştır. Millî
ve bağımsız bir ekonomi için toplanan Türkiye İktisat Kongresi’nde tarımın geliştirilmesi için bazı ka-
rarlar alınmıştır.
Atatürk, 1925 yılında çiftçinin üzerinde ağır bir yük olan “aşar vergisi”ni kaldırmıştır. Ziraat Bankası çift-
çiye kredi sağlamıştır. Tarımı geliştirmek için Ankara’da Gazi (Atatürk) Orman Çiftliği’ni kurmuştur.

Tımar sistemi, tımar sahiple-
rinin görevini yerine getirme- Tarımı Destekleyen Kuruluşlar
meleri sebebiyle 1839 Tanzimat
Fermanı ile kaldırılmıştır. ➠ Ziraat Bankası ➠ Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü
➠ GAP İdaresi Başkanlığı ➠ Devlet Su İşleri
➠ Tarım ve Orman Bakanlığı ➠ Toprak Mahsulleri Ofisi
➠ Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri

141