Page 22 - 7. Sinif IOKBS

?
BİLİYOR MUYDUNUZ
Gaza ve gazilik, tarihimizde o kadar önemli bir yere sahiptir ki hâlâ savaşlarda ve terörle müca-
dele sırasında ölenlere şehit, sağ dönenlere gazi denilmektedir.
Osmanlı Devleti’nin siyasi güç olarak ortaya çıkış sürecini ve bu süreci etkileyen faktörleri ‘‘Bir
Devlet Doğuyor’’ konusunda öğrenmiştik. Bu konuyu hatırlayarak Osman Gazi’den itibaren Osmanlı
fetih siyasetini örnekler üzerinden inceleyelim:
BİRLİKTE YAPIYORUZ TÜRK TARİHİNDE YOLCULUK
Aşağıda yer alan soruları haritayı göz önünde bulundurarak cevaplandıralım.
14. Aşağıdaki harita Osmanlı Beyliği’nin kurulduğu dönemdeki Anadolu topraklarında bulunan Türk beyliklerini göstermek-
tedir. BEYLİKLER DÖNEMİ HARİTASI (XIV. YÜZYIL)
KARADENİZ
Osmanlı Devleti, gaza anlayışıyla
fetihlerini hangi yöne doğru yapmalı-
Candaroğulları Trabzon İmp. dır? Açıklayınız.
Karesioğulları Osmanoğulları Eretna Devleti
Bizans İmparatorluğu

Saruhanoğulları Germiyanoğulları
Aydınoğulları Karamanoğulları Dulkadiroğuları
Menteşeoğulları Hamitoğulları Ramazanoğulları Osmanlı Devleti’nin Bizans ile kom-

Memlükler şu olmasının devletin büyümesinde
K AKDENİZ
0 90 180 270 km KIBRIS ne gibi katkıları olmuştur? Açıklayı-
nız.
Osmanoğulları Memlükler Aydınoğulları Ramazanoğulları Menteşeoğulları
Eretna Devleti Trabzon İmp. Karamanoğulları Germiyanoğulları Karesioğulları
Dulkadiroğulları Bizans İmp. Hamitoğulları Saruhanoğulları
Bu haritaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Görsel 2. 21
Osman Gazi (Görsel 2.22), ilk Karacahisar’ı, daha sonra Bilecik, İnegöl, Yarhisar
A) Türk beylikleri Bizans Devleti’ne karşı birleşmiştir.
ve Yenişehir’i aldı. Bundan sonraki hedefi İznik ve Bursa oldu. İznik, Bizans’ın çok iyi
B) Osmanlı Beyliği, diğer beyliklerle iyi geçinmiştir.
koruduğu sağlam surları olan bir yerdi. İznik, Türkler için önemliydi çünkü şehir bir za-
C) Bizans, Anadolu topraklarından tamamıyla çekilmiştir.
NÜFUS VE YERLEŞME
D) Anadolu’da Türk siyasi birliği yoktur.
manlar Türkiye Selçuklu Devleti’nin başkentiydi (Görsel 2.23).
Türkiye Nüfusunun Yaş Yapısı
Türkiye Nüfusunun Yaş Yapısı
Osman Gazi’nin İznik’i kuşatması üzerine Bizans tekfurları paniğe kapılıp birleşti
15. Türkiye’nin 2021 Yılı Nüfus Piramidi
ve Osmanlı Devleti ile Bizans arasında 1302 yılında Koyunhisar Savaşı yapıldı. Bu
Erkek
YAŞ GRUBU
Kadın
savaş sonunda Bizans yenildi ancak İznik alınamadı. Bu savaş Osmanlı Devleti ve Bi-
90 +
85-89
zans arasında yapılan ilk savaş olması bakımından önemlidir. İznik’ten sonra Bursa’yı
65+ yaş
65+ yaş
80-84
75-79
grubu
grubu
da kuşatan Osman Gazi bu şehri de alamadan vefat etti. Görsel 2. 22: Osman Gazi
70-74
(Temsilî)
65-69
60-64
55-59
50-54 OSMAN GAZİ DÖNEMİ HARİTASI (1281-1326)
45-49
15-64 yaş 40-44 15-64 yaş
grubu 35-39 grubu
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
0-14 yaş 5-9 0-14 yaş
grubu grubu
0-4
6 4 2 0 0 2 4 6
Milyon Milyon
(TÜİK, 2021)
Bu nüfus piramidine göre Türkiye hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Genç, dinamik nüfusa sahip olduğu 15-64 YAŞ GRUBU 65 YAŞ ÜSTÜ
B) Okuryazar oranının düştüğü
0-14 YAŞ GRUBU
0-14 YAŞ GRUBU
YIL
15-64 YAŞ GRUBU
65 YAŞ ÜSTÜ
YIL
C) Nüfus artış hızının yükseldiği % 23.6 % 67.9 % 8.5
D) Sağlık hizmetlerinin aksadığı
2017
% 67.9
%9,7
2021
%22.4
İOKBS - 1 Ülkemize ait nüfus yaş piramidinin taban kısmında görülen daralma, doğum oranının azaldığını
20
göstermektedir. Nüfus piramidinin tabanında daralma olan ülkeler, gelişmekte olan ülkeler olarak kabul
Ülkemize ait nüfus yaş piramidinin taban kısmında görülen daralma, doğum oranlarının azalmak-
edilmektedir.
ta olduğunu göstermektedir.
Ülkemize ait yukarıdaki yaş piramidinde yer alan tabandaki daralma, ileriki yıllarda nüfusun
Ülkemize ait yukarıdaki yaş piramidinde yer alan tabandaki daralma, ileriki yıllarda nüfusun
yaş yapısında ne gibi değişikliklere yol açar? Açıklayınız.
yaş yapısında ne gibi değişikliklere yol açar? Açıklayınız.
Görsel 2. 23
Nüfus piramidinde yer alan 0-14 yaş grubu bağımlı nüfusu göstermektedir.
Nüfus piramidinde yer alan 0-14 yaş grubu tüketici nüfusu göstermektedir. 49
Devletin 0-14 yaş grubundaki nüfusun sayısını bilmesi hangi alanlarda planlama yapmasına
Devletin 0-14 yaş grubundaki nüfusun sayısını bilmesi hangi alanlarda planlama yapmasına
kolaylık sağlar? Açıklayınız.
kolaylık sağlar? Açıklayınız.
Ülkemize ait yukarıdaki yaş piramidinde 15-64 yaş grubu, toplam nüfus içinde en büyük paya
Ülkemize ait yukarıdaki yaş piramidinde 15-64 yaş grubu, toplam nüfus içinde en büyük paya
sahiptir. Bu grup ülkede çalışan nüfusu göstermektedir. Çalışan nüfus, hem kendinin hem de çalışma-
sahiptir. Bu grup ülkede çalışan nüfusu göstermektedir. Çalışan nüfus, hem kendinin hem de çalışma-
yanların ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdür.
yanların ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdür.
Ülkemizde 15-64 yaş grubundaki nüfusun fazla olması ne gibi olumlu sonuçlar doğurur?
Ülkemizde 15-64 yaş grubundaki nüfusun fazla olması ne gibi olumlu sonuçlar doğurur?
Açıklayınız.
Açıklayınız.
Devletin 15-64 yaş grubundaki nüfusun sayısını bilmesi, hangi alanlarda planlama yapmasına
Devletin 15-64 yaş grubundaki nüfusun sayısını bilmesi, hangi alanlarda planlama yapmasına
kolaylık sağlar? Açıklayınız.
kolaylık sağlar? Açıklayınız.
100